Geçenlerde forumda gezinirken biri üyenin Captain Tsubasa Vol. II: Super Striker adlı oyunu bilgisayırına yüklerken bilgisayarına virüs bulaştığından bahsettiği bir mesaj gördüm. Bu aslında hiç olmayacak şey değil çünkü internette bi retro oyunu indirmeye çalıştığınızda karşınızda "emülatörün içinde" olduğunu ve sizi kurulumla hiç uğraştırmadığını iddia eden .exe dosyaları çıkıyor. Kaynağını bilmediğin bi .exe dosyasının içinde de her şey olabilir. Ben de bu tarz .exe dosyalarıyla uğraşmadan dilim döndüğünce retro oyunları, uzunca bi süredir kullandığım RetroArch programı ile nasıl oynayabileceğimizi anlatmak istedim.

Öncelikle RetroArch nedir oradan başlayalım. RetroArch, neredeyse tüm retro oyun konsolları, kişisel bilgisayar sistemleri ve arcade makinelerinin emülatörlerini bünyesinde bulunduran bir ara program. Sizi tek tek her sistem için emülatör arama ve her emülatör için ayrı ayrı ayar yapma derdinden kurtararması amaçlanarak geliştirilmiş. Genel olarak da ufak tefek eksileri olsa da bunu gayet iyi başarıyor.

RetroArch'ın en büyük artılarından birisi çok fazla sistemde destekleniyor. Windows, Android ve Apple'ın App Store'da tekrar emülatörlere izin vermesinin ardırdan IOS'da bile yayınlandı. Google Play ve Steam sürümleri de bulunuyor fakat mağzaların ilkeleri gereği buradaki sürümler bayağı eski veya kısıtlanmış olabiliyor. Ondan dolayı ben hem telefonumda hem de bilgisayarımda sitesinden direkt indirdiğim versiyonları kullanıyorum. Siz de şu linkten sizin için en uygun indirme seçeneğinden programı edinebilirsiniz

Android için RetroArch alternatifi olarak aynı şekilde içerisinde birçok emülatörü barındıran Lemuroid adlı programı da kullanabilirsiniz. RetroArch'ın karmaşık menü tasarımına kıyasla olabildiğince basit olmaya odaklanmış bir program ve birçok oyunu sorunsuz bir şekilde çalıştırıyor.

Ben bu yazı boyunca eklediğim görsellerde windows sürümünü kullanacağım. Saatler arasındaki farkı çok dikkate almayın. Yazıyı yazarken fazlasıyla dikkatim dağıldı

Programı bi şekilde edindikten sonra muhtemelen ilk açtığınızda sizi şöyle bir sayfa karşılayacak.


(Sayfa bozulmasın diye ekran görüntüsünün çözünürlüğünü düşürdüm umarım fazla bulanık olmamıştır.)

Sizde Türkçe olarak da gelebilir. Ben anlatmak için yapılandırma dosyasını sildiğim için İngilizce oldu muhtemelen Ama oldu da İngilizce gelirse Türkçeye çevirmek için Settings > User Interface yolunu izleyebilirsiniz.

Bu gördüğünüz arayüzün adı ozone. Oyunları klavye ve fare ile oynayacaksanız en iyi arayüz aslında bu ama görsellik anlamında pek de bir şey sunmuyor. Renkleri vs. değiştirebiliyorsunuz ama arkaya bi duvar kağıdı atmanıza bile izin vermiyor.

Kontrolcü ile kullanmak için en iyi arayüz ise bence xmb. Ayarlar > Kullanıcı Arayüzü > Menü > xmb yolunu takip ederek bu arayüz değişikliğini yapabilirsiniz. Ama kaydetmesi için yapılandırma dosyasını kaydetmeniz ya da en basitinden ana menüdeki çıkış butonunu kullanarak gir çık yapmak gerekiyor. Tekrar girdiğinizde sizi bu sefer PS3 menüsünden ilham alınmış şöyle bir arayüz karşılaycak.



Bu arayüzü bayağı bi kişileştirebiliyorsunuz ama ben sadece menü rengini kırmızı yapıp bırakıyorum

Şimdi en kafa karıştırıcı noktalardan birisi çekirdek yükleme meselesi. Az önce dediğim gibi RetroArch aslında bi ara program. Oyunları çalıştırmak için emülatörlere ihtiyaç duyuyor. Ama içinde sadece emülatör de barındırmıyor. 2048 gibi basit oyunlardan tut Quake III gibi oyunlar için yapılmış açık kaynak oyun motorları da içinde barındırıyor ve bütün bu programlara da "çekirdek" adını veriyor. Eklenti dememek için bayağı kasmışlar bana kalırsa

Bize lazım olan "çekirdekleri" indirmek için Çekirdek Yükle > Bir Çekirdeği İndir yolunu izliyoruz. Ama bazı durumlarda bir sistemin birden fazla emülatörü olabiliyor. Hangi emülatörü kullanacağımız bize kalıyor bu durumda.

Mesela NES özelinde Nestopia NES'i birebir taklit etmeye odaklanır. Ses cızırtılı gelir, giriş gecikmesi vardır vs. ama Mesen en yüksek doğrulukta NES'i emüle etmeye odaklanır ama fazla kaynak tüketir. FCEUmm daha az kaynak tüketir, doğruluk bi tık daha az olabilir ama romhack desteği daha iyidir gibi. Bu gibi bilgileri internetten araştırmaktan başka pek fazla çaremiz yok ama Allah'tan hayatımızda artık ChatGPT var ona soruyorum ben



Oyunları nereden edinebileceğiz konusuna gelince, belki forum kurallarına aykırıdır diye buraya bi link bırakmıyorum ama "reddit" "rom" bulma konusunda "mega" derecede yardımcı oluyor.

Oyunlarımızı bi şekilde edindik diyelim. Şimdi tek yapmamız gereken bu oyunu RetroArch'a tanıtmak. Bunun için ana menüdeki "İçerik Aktar" seçeneğine tıklıyoruz. Tek oyun tanıtacaksak "Dosya Tara" birden fazla ise "Dizin Tara" diyerek oyunumuzun bulunduğu klasörü seçip oyunumuzu tanıtıyoruz ve oynatma listelerimize oyunlar geliyor. Burada şöyle bir önemli bilgi var. Eğer sistemin emülatörü yüklü değilse RetroArch bu oyunu oynatma listesine dahil etmiyor, bi buna dikkat etmek gerekiyor. Eğer naptıysanız yapın oyun bi türlü oynatma listelerine gelmediyse ya oyunu ana menüdeki "İçerik yükle" seçeneğininden direkt dosya üzerinden çalıştırmanız gerekiyor ya da "El ile Tara" diyerek ve gerekli seçenekleri doldurarak el ile eklemeniz gerekiyor. Eskiden Famicom oyunlarını vs. tanımadığı için böyle yapmamız gerekiyordu ama artık böyle sorunlar pek fazla olmuyor.



Bu aşamaya geldikten sonra oyuna tıklayıp çalıştır diyebiliriz. İlk çalıştırmada bize bir defaya mahsus hangi emülatör ile çalıştırmak istediğimizi sorabilir. Onu seçtikten sonra oyun çalışacaktır. Bazı emülatörler BIOS dosyası isteyebilir. BIOS dosyası da tescilli yazılımlar olduğu için onları da bi şekilde edinmek ve bu BIOS'ları RetroArch'ın yüklü olduğu yere gidip ilgili klasörüe atmak gerekiyor. Bi yerden topluca bulup tekte halledebilirsiniz veya lazım oldukça indirebilirsiniz size kalmış.



Oyunu çalıştırdıktan sonra F1'e veya varsa kontrolcünüzde home tuşuna bastığınızda sizi böyle bir menü karşılayacak. Bu menüden oyunla ilgili birçok işlemi yapabilirsiniz. Örneğin durum kaydı alarak oyunu istedinğiniz an kaydedebilir ve istediğiniz an o kayıda tekrar dönebilirsiniz. "Çekirdek Seçenekleri" seçeneğinden emülatör ile ilgili ayarlamaları yapabilirsiniz ama unutmayın bu RetroArch ayarları değil yüklediğiniz çekirdeğin ayarları. Oyun açık bi şekilde menüde gezinirseniz ana menüde "Hızlı Menü" adında bi seçenek göreceksiniz. O menü ile bu menü aynı hiçbir farkı yok kafanız karışmasın.

Genel olarak RetroArch'ı kullanmak için gerekli olan şeyler bunlar. Ama son olarak ben 1-2 şeyden daha bahsedeceğim.

Ana Menüdeki "Çevrimiçi Güncelleyici" menüsünden kurulu çekirdekleri güncelleyebilirir, eğer RetroArch kontrolcünüzü tanımadıysa kontrolcü profillerini güncellemek gibi şeyleri yapabilirsiniz.

İkinci olarak Ana Menü'deki Netplay seçeneği oyunları uzaktaki başka bir RetroArch kullanıcısı arkadaşınızla multiplayer oyun oynamanızı sağlıyor. Ama ben 1-2 defa denedim pek stabil çalıştıramadım. Zaten etrafta çok retro oyun oynamaya meraklı insan da olmadığından pek de kurcalamadım benim beceriksizliğimden olabilir yani.

Üçüncü Ayarlar menüsündeki "Başarımlar" başlığından bahsetmek istiyorum. RetroAchievements adında çok güzel bi site var. Bu site güncel oyunlardaki başarım sistemini retro oyunlara getirmeyi amaçlıyor ve bence bunu gayet iyi bir şekilde başarıyor. Bu başarımları RetroArch'da aktif hale getirmek için önce siteden bir hesap oluşturup az önce bahsettiğim başarımlar menüsünden bu hesabınıza giriş yapmanız gerekiyor. Ama burada dikkat etmeniz gereken bi şey var. Her oyunun her versiyonu aynı şekilde başarımları desteklemiyor. Örneğin Contra'nın sadece USA versiyonu başarımları destekliyor. Hangi oyunun hangi sürümünün başarımları desteklediğini RetroAchievements'ın sitesinden bulabilirsiniz.



Son olarak da sırf RetroArch açıyor diye her oyunu RetroArch'dan oynamamanız gerektiğinden bahsedeyim. Örneğin PS1 emülatörü olan Duckstation'ı RetroArch'da çalıştırınca daha az stabil ve daha yüksek kaynak tüketimi ile karşılaşabilirsiniz. Özellikle daha kısıtlı işlem gücü olan bi cihaz kullanıyorsanız bu daha büyük bir sıkıntı oluyor. Bundan dolayı ben RetroArch'ı daha çok 2D grafik destekleyen konsollar için kullanıyorum. Diğer emülatörleri harici olarak indiriyorum. Veya bazı kapalı kaynak emülatörler RetroArch'daki açık kaynak emülatörlerden daha iyi çalışabiliyor. Onları da ayrıca indirmeniz gerekebiliyor.

Olabildiğince kısa şekilde RetroArch'ı bu kadar anlatabildim. Yanlış bir şey yazdıysam kusura bakmayın. En son yanlışlarımı bulmaktan sıkıldım ve öylece gönderdim Gözünüze çarpan bi yer olursa belirtin lütfen, düzelteyim.